Toplu Sözleşmede “Yetki İtirazı” Sendikalaşmayı Engelliyor İşçiyi Mağdur Ediyor

Anayasa Mahkemesi, son dönemde bu konuda işçiler lehine hak ihlali kararları açıklarken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorunları 11 Ekim’de masaya yatıracak.

Temel haklarını aramak için sendikalara üye olan emekçiler baskı ve işten çıkarma uygulamalarıyla karşı karşıya kalıyor. Sendikalar ise işverenler tarafından veya rakip sendikaların “yetki itirazı” oyunuyla engellenmeye çalışılıyor. Nihai sonuçta ise gerek özelde gerek kamuda, uzun süren “yetki itirazı” davaları sonucu, onlarca ay sözleşme yapılmasının önüne geçildiğinden, işçiler aylarca hatta yıllarca mağdur edilip düşük ücretlere mahkum ediliyor.

Bu durumu yargı kararları da bir kez gözler önüne serdi. Anayasa Mahkemesi (AYM), Birleşik Metal-İş Sendikası tarafından Salko Bisiklet, Nuhtel Makina ve Günsan Elektrik için yapılan yetki tespiti başvurularına karşı işverence açılan yetki itiraz davalarının uzun yıllar sürmesinin “sendika hakkı”nın ihlali olduğuna hükmetti. Bu tartışmalar sürerken Çalışma Bakanlığı’nın, 11 Ekim’de 6356 sayılı kanun ekseninde “yetki”yle ilgili toplantı yapacağı öğrenildi. 

Kamuda da benzer durumlar görülmektedir. Mesela Öz Büro İş Sendikası, Gençlik ve Spor Bakanlığı işyerleri için yetki tespiti başvurusunda bulunmuş, Bakanlığın 23 Mayıs 2022 olumsuz yetki tespiti üzerine; Öz Büro İş Sendikasınca yetki tespitine itiraz davası açılmış, Tezkoopiş Sendikasının haklı ve “Yetkili Sendika” olduğu Yargıtayca onanmıştı. 01.03.2021-31.12.2023 tarihlerini kapsayan Toplu İş Sözleşmesi 31.07.2023 tarihinde imzalanabilmişti. Sözleşme başlangıç tarihinden tam 884 gün sonra imza atılabilmişti.

Sözleşme sürecinin başlayabilmesi için yetkiyle ilgili mahkeme kararının netleşmesi gerekmekte. Son yıllarda ikili yargı süreci üç aşamaya çıkarıldı. Bununla birlikte işverenler yetki başvurusunu yetkisiz mahkemeler üzerinden yaparak süreci uzatıyor. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi’ne 2021’de yapılan başvuru sonucunda açıklanan hak ihlali kararları çok önemli. Daha önce Şeker-İş Sendikası, Lastik-İş Sendikası ve Nakliyat-İş Sendikası’nın başvurusu sonrası da benzer kararlar çıkmıştı. AYM tarafından TBMM, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Adalet Bakanlığı’na karar gönderildi.

Bu sebep ile 11 Ekim 2024 Tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın işçi lehine adım atması bekleniyor.

Kaynak:https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/isverenler-toplu-sozlesmeyle-ilgili-yetki-itirazi-haklariyla-2255005