İlave Tediye ve İkramiyeye Esas Olacak Çalışma Süresinin Hesabında Dikkate Alınacak ve Alınmayacak Süreler
6772 sayılı Kanunun 4’ncü maddesinde “… İşçinin bu tediyelere esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında iş veya hizmet akdinin devamı müddetine rastlayan kanuni ve idari izinlerle hastalık izinleri, hafta tatili ve genel tatil günleri çalışılmış gibi hesaba katılır. Münavebeli işçilerin münavebe sebebiyle çalıştırılmadıkları günler çalışmış gibi sayılır” denmiştir.
İlave tediye ve ikramiyeye esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında aşağıdaki süreler dikkate alınır:
Kanuni ve idari izinler.Hastalık izinleri.Hafta tatili.Ulusal bayram ve genel tatil günleri.
Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda olduğu kabul edilen süreler için ilave tediye ödenmez. İlave tediye ve ikramiyeye esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında aşağıdaki süreler dikkate alınmamalıdır:
Askerlik hizmeti nedeniyle kullanılan ücretsiz izinKadın işçilerin analık izni sonrasında kullandığı altı aya kadar ücretsiz izinGözaltına alınma veya tutuklulukta geçen süreler5620 sayılı Kanun Ek Madde-1 kapsamında kullanılan ücretsiz izinlerToplu sözleşme ve iş sözleşmelerine dayanılarak kullanılan ücretsiz mazeret izinleri
İlave Tediye ve İkramiyenin Hesaplama Formülü
İlave tediyenin hesaplama formülü aşağıda belirtilmiştir:
26 (gün) x 2 (adet) x 7,5 (günlük çalışma saati)= 390 saat
Yıl içinde tam olarak çalışmış olanlara 390 saat ilave tediye ödenecektir.Yıl içinde eksik çalışmış olanlara (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat kadar ödenecektir.
Örnek 1: 2018 yılında tam çalışan bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat
(365 x 390 / 365) / 7,5 = 52 gün (52 çıplak yevmiyesi, her bir taksit tutarı 52:4=13 çıplak yevmiyesi)
Örnek 2: 01.11.2019 tarihinde emekli olacak bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat
Ocak:31; Şubat: 28; Mart: 31; Nisan: 30; Mayıs:31 Haziran:30; Temmuz:31; Ağustos:31; Eylül:30; Ekim:31
(305 x 390 / 365) / 7,5 = 43,45 gün
Örnek 3: 2019 yılının ilk tediyesi 31.01.2019 tarihinde ödenmiş olup 20.01.2019 tarihinde işinden ayrılan bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı
20 gün x 390 saat / 365 gün / 7,5 saat = 2,8=3 günlük tediye tutarı ödenmelidir.
İlave tediye alacağı, ödeme tarihinde işçinin işinden ayrılmış olup olmadığına bakılmaksızın, hak edilen yıl içinde o yerde veya aynı idare, teşekkül ve müesseseye ait muhtelif yerlerde geçmiş olan hizmetlerinin toplamı oranında ve son çalıştığı yerde ilave tediyenin ödendiği tarihteki yevmiyesi esas alınarak hesaplanacaktır.[1]
İşçi tam yıl çalışmamış ise, ilave tediye o yıl için kıstelyevm esasına göre hesaplanıp ödenecektir.[2] İşinden ayrılmış olan işçiye ikinci ilave tediyeden çalıştığı müddet nispetinde ödeme yapılır.[3] Hizmet süreleri toplamı 1 yıldan az olan geçici ve sürekli işçilere yapılacak ilave tediyelerin, o yıl içindeki hizmet süreleriyle orantılı şekilde hesaplanması gerekir.[4] İş akdinin askıda olması, yıl içerisinde alınan ücretsiz izinler ilave tediyenin hesabında dikkate alınmaz. Örneğin; 2019 yılında 60 gün ücretsiz izin kullanan bir işçi için tediye hesabı 365 gün – 60 gün = 305 gün üzerinden yapılması gerekmektedir.
İlave Tediyenin Geri İstenemeyeceği Haller
Nakil, ceza, ölüm, askerlik ve diğer sebeplerle işten ayrılan işçilere önceden verilmiş olan ilave tediyeler geri alınamaz.[5] İşten ayrılma tarihi itibariyle fazla ödenen ilave tediye miktarı geri istenmeyecektir. Ancak, işçi işi terk etmişse geri istenecektir.[6]
Grevde Geçen Sürelerde İlave Tediye ve İkramiye Hesabı
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 67’nci maddesinin (3) numaralı fıkrasına göre; grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenemez, bu süre kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. Toplu iş sözleşmelerine ve iş sözleşmelerine bunların aksine hüküm konulamaz. Grev ve lokavt süresince hizmet akitleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenmeyeceği nedeniyle, grevde geçen süreler ilave tediye ve ikramiye hesabında dikkate alınmaz.
İlave Tediye ve İkramiyeden Yapılacak Kesintiler
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, aynı maddenin (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın, tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı ve diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı öngörülmüştür. 6772 sayılı Kanuna istinaden ödenmekte olan ilave tediyeler ve ikramiyeler prime tabi tutulacaktır.
6772 sayılı Kanun gereğince yapılan ilave tediyeler ve ikramiyeler, ödendiği ayın prime esas kazancına dâhil edilerek primlendirilir.
Asıl ücretlere varsa ücret dışı ödemeler eklendiğinde bazı sigortalıların aylık prime esas kazançları, prime esas kazancın üst sınırını (tavanı) aşırabilmektedir. Ücret dışındaki bu ödemenin (6772 sayılı Kanun gereğince yapılan ilave tediyeler ve ikramiyeler, ücret dışı ödemelerdir)üst sınırı aşan kısmı, 5510 sayılı Kanunun 82’nci maddesi hükmü “…ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak 2 ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir.” esas alınarak en fazla takip eden 2 ayın prime esas kazanç tutarına dâhil edilmek suretiyle primlendirilecektir.
İlave tediyeler ve ikramiye, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61 ‘inci maddesine göre ücret sayıldığından bu ödemelerden (94-103) gelir vergisi kesintisi ve ayrıca 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa (ekli (1) sayılı tablonun IV/1-i sırasına göre) damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
İlave Tediye – İkramiyede Zamanaşımı
4857 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin son fıkrasına göre, ücret alacaklarında zaman aşımı süresinin 5 yıl olduğu dikkate alındığında, ilave tediye ve ikramiye alacakları da 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
İlave Tediye ve İkramiyeye Esas Olacak Çalışma Süresinin Hesabında Dikkate Alınacak ve Alınmayacak Süreler
6772 sayılı Kanunun 4’ncü maddesinde “… İşçinin bu tediyelere esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında iş veya hizmet akdinin devamı müddetine rastlayan kanuni ve idari izinlerle hastalık izinleri, hafta tatili ve genel tatil günleri çalışılmış gibi hesaba katılır. Münavebeli işçilerin münavebe sebebiyle çalıştırılmadıkları günler çalışmış gibi sayılır” denmiştir.
İlave tediye ve ikramiyeye esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında aşağıdaki süreler dikkate alınır:
Kanuni ve idari izinler.Hastalık izinleri.Hafta tatili.Ulusal bayram ve genel tatil günleri.
Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda olduğu kabul edilen süreler için ilave tediye ödenmez. İlave tediye ve ikramiyeye esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında aşağıdaki süreler dikkate alınmamalıdır:
Askerlik hizmeti nedeniyle kullanılan ücretsiz izinKadın işçilerin analık izni sonrasında kullandığı altı aya kadar ücretsiz izinGözaltına alınma veya tutuklulukta geçen süreler5620 sayılı Kanun Ek Madde-1 kapsamında kullanılan ücretsiz izinlerToplu sözleşme ve iş sözleşmelerine dayanılarak kullanılan ücretsiz mazeret izinleri
İlave Tediye ve İkramiyenin Hesaplama Formülü
İlave tediyenin hesaplama formülü aşağıda belirtilmiştir:
26 (gün) x 2 (adet) x 7,5 (günlük çalışma saati)= 390 saat
Yıl içinde tam olarak çalışmış olanlara 390 saat ilave tediye ödenecektir.Yıl içinde eksik çalışmış olanlara (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat kadar ödenecektir.
Örnek 1: 2018 yılında tam çalışan bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat
(365 x 390 / 365) / 7,5 = 52 gün (52 çıplak yevmiyesi, her bir taksit tutarı 52:4=13 çıplak yevmiyesi)
Örnek 2: 01.11.2019 tarihinde emekli olacak bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı (çalıştığı gün sayısı x 390 saat / 365 gün) / 7,5 saat
Ocak:31; Şubat: 28; Mart: 31; Nisan: 30; Mayıs:31 Haziran:30; Temmuz:31; Ağustos:31; Eylül:30; Ekim:31
(305 x 390 / 365) / 7,5 = 43,45 gün
Örnek 3: 2019 yılının ilk tediyesi 31.01.2019 tarihinde ödenmiş olup 20.01.2019 tarihinde işinden ayrılan bir işçiye ödenecek tediye gün sayısı
20 gün x 390 saat / 365 gün / 7,5 saat = 2,8=3 günlük tediye tutarı ödenmelidir.
İlave tediye alacağı, ödeme tarihinde işçinin işinden ayrılmış olup olmadığına bakılmaksızın, hak edilen yıl içinde o yerde veya aynı idare, teşekkül ve müesseseye ait muhtelif yerlerde geçmiş olan hizmetlerinin toplamı oranında ve son çalıştığı yerde ilave tediyenin ödendiği tarihteki yevmiyesi esas alınarak hesaplanacaktır.[1]
İşçi tam yıl çalışmamış ise, ilave tediye o yıl için kıstelyevm esasına göre hesaplanıp ödenecektir.[2] İşinden ayrılmış olan işçiye ikinci ilave tediyeden çalıştığı müddet nispetinde ödeme yapılır.[3] Hizmet süreleri toplamı 1 yıldan az olan geçici ve sürekli işçilere yapılacak ilave tediyelerin, o yıl içindeki hizmet süreleriyle orantılı şekilde hesaplanması gerekir.[4] İş akdinin askıda olması, yıl içerisinde alınan ücretsiz izinler ilave tediyenin hesabında dikkate alınmaz. Örneğin; 2019 yılında 60 gün ücretsiz izin kullanan bir işçi için tediye hesabı 365 gün – 60 gün = 305 gün üzerinden yapılması gerekmektedir.
İlave Tediyenin Geri İstenemeyeceği Haller
Nakil, ceza, ölüm, askerlik ve diğer sebeplerle işten ayrılan işçilere önceden verilmiş olan ilave tediyeler geri alınamaz.[5] İşten ayrılma tarihi itibariyle fazla ödenen ilave tediye miktarı geri istenmeyecektir. Ancak, işçi işi terk etmişse geri istenecektir.[6]
Grevde Geçen Sürelerde İlave Tediye ve İkramiye Hesabı
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 67’nci maddesinin (3) numaralı fıkrasına göre; grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenemez, bu süre kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. Toplu iş sözleşmelerine ve iş sözleşmelerine bunların aksine hüküm konulamaz. Grev ve lokavt süresince hizmet akitleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenmeyeceği nedeniyle, grevde geçen süreler ilave tediye ve ikramiye hesabında dikkate alınmaz.
İlave Tediye ve İkramiyeden Yapılacak Kesintiler
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, aynı maddenin (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın, tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı ve diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı öngörülmüştür. 6772 sayılı Kanuna istinaden ödenmekte olan ilave tediyeler ve ikramiyeler prime tabi tutulacaktır.
6772 sayılı Kanun gereğince yapılan ilave tediyeler ve ikramiyeler, ödendiği ayın prime esas kazancına dâhil edilerek primlendirilir.
Asıl ücretlere varsa ücret dışı ödemeler eklendiğinde bazı sigortalıların aylık prime esas kazançları, prime esas kazancın üst sınırını (tavanı) aşırabilmektedir. Ücret dışındaki bu ödemenin (6772 sayılı Kanun gereğince yapılan ilave tediyeler ve ikramiyeler, ücret dışı ödemelerdir)üst sınırı aşan kısmı, 5510 sayılı Kanunun 82’nci maddesi hükmü “…ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak 2 ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir.” esas alınarak en fazla takip eden 2 ayın prime esas kazanç tutarına dâhil edilmek suretiyle primlendirilecektir.
İlave tediyeler ve ikramiye, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61 ‘inci maddesine göre ücret sayıldığından bu ödemelerden (94-103) gelir vergisi kesintisi ve ayrıca 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa (ekli (1) sayılı tablonun IV/1-i sırasına göre) damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
İlave Tediye – İkramiyede Zamanaşımı
4857 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin son fıkrasına göre, ücret alacaklarında zaman aşımı süresinin 5 yıl olduğu dikkate alındığında, ilave tediye ve ikramiye alacakları da 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
[1] Yrg. 9. HD. T. 07.05.1990, K. 5549 [2] Yrg. 9. HD. T. 15.11.2011, E. 2011/48313, K.2011/43574; söz konusu Yargıtay ilamı 26.01.2012 tarih ve 28185 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [3] Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 05.01.1961, K. 2617/1; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Küçük Kurulu, T. 04.07.1960, E.27, K.16 [4]Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 04.04.1985, K. 4492/1 [5] Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 05.01.1961, K. 2617/1; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Küçük Kurulu, T. 04.07.1960, E.27, K.16 [6] YHGK, T. 16.01.1980, E. 1176, K. 91
YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır.
Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.’ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.
[1] Yrg. 9. HD. T. 07.05.1990, K. 5549 [2] Yrg. 9. HD. T. 15.11.2011, E. 2011/48313, K.2011/43574; söz konusu Yargıtay ilamı 26.01.2012 tarih ve 28185 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [3] Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 05.01.1961, K. 2617/1; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Küçük Kurulu, T. 04.07.1960, E.27, K.16 [4]Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 04.04.1985, K. 4492/1 [5] Sayıştay Genel Kurul Kararı; T. 05.01.1961, K. 2617/1; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Küçük Kurulu, T. 04.07.1960, E.27, K.16 [6] YHGK, T. 16.01.1980, E. 1176, K. 91
YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır.
Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.’ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.
Subscribe to get the latest posts sent to your email.